بررسی کارنامه سیاسی- نظامی عباس میرزا نایب السلطنه

شکست ایرانیان به رهبری عباس میرزا نایب السلطنه علتی جز عقب ماندگی تسلیحاتی_نظامی و کاستی های لجستیکی نداشت. درک این مسئله باعث آغاز نوسازی نظامی بزرگی به رهبری شاهزاده عباس میرزا شد که هدفش ارتقا قدرت نظامی ایران برای مقابله بهتر با روس ها بود. اما به دلیل فقدان برنامه ریزی مشخص و آنی بودن اهداف و عدم آمادگی زیر ساخت های نظامی کشور، در مجموع با شکست مواجه شد. ایران بالا فاصله پس از جنگ با روس ها و با وجود به تحلیل رفتن بخش بزرگی از توان رزمی اش، ناچار به مقابله با عثمانی گردید. در این جنگ ها، ایرانیان به دلیل برتری تسلیحاتی و قدرت موثر آتش توپخانه خود سپاهیان ایلیاتی عثمانی را به آسانی در هم کوبیدند. همین امر بار دیگر اهمیت اصلاحات نظامی عباس میرزا را برای دفاع از کشور به خوبی نشان داد. به دلیل اشتغال دولت مرکزی و سپاه ایران به جنگ با روس ها و عثمانیان در شمال غرب و غرب کشور، نیرو های گریز از مرکز در خراسان بزرگ و شرق فعال شدند و عباس میرزا که کارآمد ترین و پیشرفته ترین قوای نظامی کشور را در اختیار داشت از جانب فتحعلی شاه برای سرکوب این آشوب گران مامور شد. اما در پایان، عباس میرزا که پس از سال ها نبرد در چهار گوشه کشور با دشمنان خارجی و معارضین داخلی به دلیل بیماری و ضعف قوای جسمانی در سال 1248 ه. ق. در مشهد دار فانی را وداع گفت و موفق به اتمام اصلاحات مورد نظر خود نشد.